دوره 1، شماره 1، 1403، صفحات 140 - 174

نویسندگان : معصومه روستا طالب‌آباد* ¹

چکیده :
بی تردید، شناخت منابع تاریخ نگاری از مهمترین ابزارهای شناخت فرهنگی جوامع بوده و در هر دوره، متناسب با حمایت یا عدم حمایت دولت¬ها و حکومت¬ها و متناسب با میزان اثر بخشی، تساهل و تعصب مذهبی، این موضوع،متفاوت خواهد بود. دورۀ آل بویه و سلجوقیان از دوره های مهم محسوب می شود ، لذا این نوشتار در صدد بررسی گزارش¬های موجود از منابع متعدد در این دو دوره ،پالایش این اطلاعات برای مقایسۀ این دو در اهتمام به تاریخ نگاری، انواع تاریخ نگاری¬ها و مراکز علمی و قوانین می باشد.به همین جهت و در این پژوهش ،منابع متعدد تاریخ نگاری عصر سلجوقیان و دوران آل بویه و رویکرد نگارشی مولفان متناسب با تنوع و تعدد مورد بررسی قرار گرفته است. طبعا نوع نگارش کتب تاریخی ،تناسب تامی با تاثیر ارتباط و وابستگی و عدم وابستگی آن به حکومت داشته است که نسبت به مورخان عصر سلجوقی و آل بویه این مهم،قابل دریافت می باشد.به همین جهت،مسئلۀ اصلی این پژوهش تفاوت ها و تقارن های شیوۀ تاریخنگاری در این دو حکومت است که با توجه به نوع نگرش دینی و تفاوت های حاکم بر بویهیان و سلاجقه،می تواند نکات جالب و مهمی را برای ما روشن کند. طبعا دستیابی به فرضیه مورد نظر،باعث به دست آوردن تکاپوهای علمی و حوزه‌های نوآورانه عالمان در علم تاریخ¬نگاری است. همچنین نشان دادن تفاوت‌های پیشرفت علمی در دوره آل‌بویه و سلجوقی و روشن نمودن زمینه‌های اجتماعی و انگیزه‌ها و محرک‌های این عالمان نیز در این خصوص،قابل توجه خواهد بود.

کلمات کلیدی :
آل بویه، سلجوقیان، تاریخ ¬نگاری،بویهیان و تاریخنگاری،سلاجقه و تاریخنگاری